0

Verminderd akkoord (dim akkoord)

Als je net begint met muziek(theorie), dan zul je zeer waarschijnlijk nog niet met verminderd akkoorden worden geconfronteerd en zou je deze les eigenlijk kunnen overslaan.

Ik heb ervoor gekozen deze les wel op te nemen, aangezien verminderd akkoorden wel degelijk voorkomen (maar aanzienlijk minder vaak dan majeur en mineur akkoorden). Het half verminderd akkoord (zie hieronder) komt eigenlijk bijna alleen maar in jazz voor.

Als je van plan bent ooit jazz muziek te maken, dan is deze les zeker belangrijk (maar je kunt er in een later stadium op terug komen).

Je kunt deze les als een video bekijken (hieronder), maar je kunt deze les onder de video ook gewoon lezen.

Een verminderd akkoord heeft (net als een mineur akkoord) een kleine terts-interval tussen de eerste 2 akkoord-noten.

Het verschil zit hem in de 3^de akkoord-noot, zoals je in deze les zult ontdekken.

Net zoals met mineur en majeur akkoorden, kun je verminderde drieklanken en verminderde septiem akkoorden creëren.

De engelstalige benaming voor verminderd is ‘diminished’. Ook in het Nederlands wordt vaak de engelstalige term ‘diminished’ gebruikt in plaats van ‘verminderd’ en vaak wordt het afgekort tot ‘dim akkoord’.

Wil je horen hoe de verschillende soorten akkoorden klinken, ga dan naar de les “Wat zijn akkoorden? Hoe klinken ze?”.

Verminderde drieklanken

De 3 noten van een verminderde drieklank zijn:

• De grondtoon (zoals voor alle akkoorden)
• De kleine terts (net zoals in een mineur akkoord)
• De verminderde kwint (dus de 5^de noot van een majeur of mineur toonladder, verlaagd met een halve toon)

Hieronder volgen 3 voorbeelden:

De C verminderd drieklank

De 3 noten zijn:

• C (de grondtoon)
• Es (Eb) (de kleine terts)
• Ges (Gb) (de verminderde kwint)

De A verminderd drieklank

De 3 noten zijn:

• A (de grondtoon)
• C (de kleine terts)
• Es (Eb) (de verminderde kwint)

De Es (Eb) verminderd drieklank

De 3 noten zijn:

• Es (Eb) (de grondtoon)
• Ges (Gb) (de kleine terts)
• Beses (Bbb) (de verminderde kwint)^*

* Beses (Bbb) is natuurlijk enharmonisch gelijk aan A. Waarom noem ik dan deze noot Beses en niet A? Bedenk dat het een verminderde kwint is. De (reine) kwint is een Bes, verlagen we die met een halve toon, dan krijgen we Beses. Het woord ‘kwint’ betekent ‘vijfde’. Je moet dus, gerekend vanaf Es (=letter E), de 5^de noot (5^de letter) nemen:

 

En dat is B, niet A.

Je kunt ook één van de regels toepassen die we in de les over majeur toonladders hebben geleerd, dit levert hetzelfde resultaat: Beses.

Notatie van verminderde drieklanken

Verminderde drieklanken kunnen worden genoteerd als (voorbeeld voor C verminderd drieklank):

• Cº
• Cdim

Half verminderd akkoord (half verminderd septiem akkoord)

Net zoals het geval was bij majeur en mineur akkoorden, kun je ook nu weer de septiem toevoegen.

Als je de kleine septiem toevoegt aan een verminderde drieklank, dan krijg je een half verminderd akkoord.

Laat ik dit eerst toelichten aan de hand van een C half verminderd akkoord.

De C verminderd drieklank is:

C         Es (Eb)         Ges (Gb)

De kleine septiem (in de grondtoon C) is Bes. Voegen we deze toe aan de C verminderd drieklank, dan verkrijgen we uiteindelijk C half verminderd:

C      Es (Eb)      Ges (Gb)      Bes (Bb)

Nog twee voorbeelden:

A half verminderd

We beginnen met de A verminderd drieklank:

A      C      Es (Eb)

En voegen daar de klein septiem (G) aan toe. En hier is A half verminderd:

A      C      Es (Eb)      G

Es (Eb) half verminderd

We beginnen met de Es verminderd drieklank:

Es (Eb)      Ges (Gb)      Beses (Bbb)

En voegen daar de klein septiem (Des) aan toe. En hier is Es half verminderd:

Es (Eb)      Ges (Gb)      Beses (Bbb)      Des (Db)

Notatie van het half verminderd akkoord

Half verminderde akkoorden kunnen worden genoteerd als (voorbeeld voor C half verminderd):

• C^Ø
• Cm^7b5

C^Ø is een mooie en korte notatie, maar de notatie Cm^7b5 laat eigenlijk veel beter zien wat er aan de hand is in dit akkoord:

• De ‘m’ staat voor mineur, want we hebben een kleine terts
• De ‘7’ staat voor de septiem in het akkoord, in dit geval een klein septiem
• De ‘b5’ staat voor de verminderde kwint

Een half verminderd akkoord is te beschouwen als een mineur akkoord (maar dan met een verminderde kwint).

Zoals gezegd, dit akkoord komt voornamelijk in jazz voor (en wordt daar veelvuldig gebruikt), maar nauwelijks daarbuiten. Het half verminderd akkoord is dan ook niet het dim akkoord waar ik in de introductie van deze les over sprak, dat komt hieronder:

Verminderd septiem akkoord (dim akkoord)

Het verminderd septiem akkoord wordt vaak afgekort tot ‘dim akkoord’, wat van het engelstalige ‘diminished’ komt en wat verminderd betekent.

Het verschil met een half verminderd akkoord is dat de septiem geen klein septiem is, maar een verminderd septiem.

Als je niet meer precies weet wat een verminderd septiem is, kijk dan even terug in de les over intervallen.

Een verminderd septiem akkoord (dim akkoord) bestaat dus uit een verminderde drieklank met een toegevoegde verminderde septiem.

Laat ik dat toelichten aan de hand van 3 voorbeelden:

C dim akkoord

De C verminderde drieklank is:

C      Es (Eb)      Ges (Gb)

De verminderde septiem is: Beses (Bbb). C dim bestaat dus uit de volgende noten:

C      Es (Eb)      Ges (Gb)      Beses (Bbb)*

* Beses (Bbb) is enharmonisch gelijk aan de noot A. Toch schrijven we hier niet A (alhoewel je het soms toch met A ziet geschreven), aangezien het een septiem is, dus 7^de noot. De 7^de noot (vanaf de grondtoon C gerekend) is de letter B, niet A (zie ook de opmerking die ik hierboven bij half verminderde akkoorden schreef).

A dim akkoord

De A verminderde drieklank is:

A      C      Es (Eb)

De verminderde septiem is: Ges (Gb). A dim bestaat dus uit de volgende noten:

A      C      Es (Eb)      Ges (Gb)

Es (Eb) dim akkoord

De Es verminderde drieklank is:

Es (Eb)      Ges (Gb)      Beses (Bbb)

De verminderde septiem is: Deses (Dbb). Es dim bestaat dus uit de volgende noten:

Es (Eb)      Ges (Gb)      Beses (Bbb)      Deses (Dbb)*

* Deses (Dbb) is enharmonisch gelijk aan C. Zie de opmerking hierboven voor meer informatie.

Andere manier om tegen dim akkoorden aan te kijken

Een andere manier tegen een dim akkoord aan te kijken is om deze te zien als een opstapeling van verschillende kleine terts intervallen. Kijk maar eens naar het C dim akkoord:

Laten we dit principe eens toepassen om bijvoorbeeld  het G dim akkoord te vinden:

• Begin op de grondtoon G
• Ga een kleine terts omhoog naar Bes (Bb)
• Weer een kleine terts omhoog naar Des (Db)
• Nog een kleine terts omhoog naar Fes (Fb)

En ja: we schrijven Fes (Fb) in plaats van E, aangezien de 7^de noot gerekend vanaf G de letter F moet bevatten.

Notatie van dim akkoorden

Dim akkoorden kunnen worden genoteerd als (voorbeeld voor C dim akkoord):

• C^ο7
• Cdim⁷

De andere verminderde akkoorden

Verminderd septiem akkoorden (dim akkoorden)

Voordat je begint de dim akkoorden uit te zoeken van alle 12 grondtonen…heb ik goed nieuws: er zijn geen 12 verschillende dim akkoorden, maar slechts 3! Dit geldt overigens alleen voor de dim akkoorden, niet voor half verminderde akkoorden, daar zijn er wel gewoon 12 van.

Hoe kan dat? Je kunt toch voor alle 12 grondtonen een dim akkoord creëren? Laat ik het uitleggen:

Kijk eens naar het Cdim7 akkoord, het Es (Eb) dim7 akkoord en het Adim7 akkoord op een pianoklavier:

Zie je dat alle 3 de akkoorden uit precies dezelfde noten bestaan? De 3 akkoorden zijn dus precies gelijk, het zijn gewoon dezelfde akkoorden (alleen in een andere omkering).

Ik kan er zelfs nog één toevoegen: het Ges (of Fis) dim7 akkoord. Dat bestaat ook uit dezelfde noten:

En eigenlijk is dat niet zo gek: aangezien een dim akkoord uit een opstapeling van kleine tertsen bestaat, zijn de dim akkoorden die een grondtoon hebben die een kleine terts uit elkaar liggen gelijk.

Er is dus telkens een groepje van 4 grondtonen die hetzelfde dim akkoord delen.

Aangezien er 12 verschillende grondtonen zijn, levert dat dus 3 verschillende dim akkoorden op.

Hiermee kunnen we alle dim akkoorden in de volgende eenvoudige tabel zetten.

Voor de eenvoud heb ik in de tabel de enharmonisch gelijke noten gebruikt met de eenvoudigste notatie (ik heb dus bijvoorbeeld Beses (Bbb) gewoon als A geschreven).

dim akkoord:	Noten in akkoord:
C07, Eb07, Gb07, A07	C Eb Gb A
Db07, E07, G07, Bb07	Db E G Bb
D07, F07, Ab07, B07	D F Ab B

Opmerking: voor de dim akkoorden met een zwarte toets-grondtoon heb ik slechts één variant opgeschreven. Zoek je bijvoorbeeld naar D#^Ο7, kijk dan in de tabel naar Eb^Ο7.

Half verminderde akkoorden

En hier is de tabel met alle 12 half verminderd septiem akkoorden (maar het zou natuurlijk goed zijn ze eerst zelf te bepalen en daarna met behulp van deze tabel je antwoorden te controleren):

Half verminderd akkoord:	Noten in het akkoord:
Cm7b5	C Eb Gb Bb
Dm7b5	D F Ab C
Em7b5	E G Bb D
Fm7b5	F Ab Cb Eb
Gm7b5	G Bb Db F
Am7b5	A C Eb G
Bm7b5	B D F A
Dbm7b5 C#m7b5	Db Fb Abb Cb C# E G B
Ebm7b5 D#m7b5	Eb Gb Bbb Db D# F# A C#
Gbm7b5 F#m7b5	Gb Bbb Dbb Fb F# A C E
Abm7b5 G#m7b5	Ab Cb Ebb Gb G# B D F#
Bbm7b5 A#m7b5	Bb Db Fb Ab A# C# E G#

0

Akkoord omkeringen (inversies) – Verschillende manieren om hetzelfde akkoord te spelen

Je kunt deze les als een video bekijken (hieronder), maar je kunt deze les onder de video ook gewoon lezen.
Voor de interactieve oefeningen die bij deze les horen, scroll helemaal naar beneden op deze pagina.

Met behulp van akkoord-omkeringen kan een akkoord op verschillende manieren gespeeld worden. Dat kan handig zijn, bijvoorbeeld voor meer variatie.

Omkeringen van akkoorden in een drieklank

Grondligging

Laat ik beginnen met een C majeur drieklank:   C    E    G

Op een pianoklavier ziet dat er als volgt uit:

Je ziet dat de grondtoon C de laagste noot is in deze drieklank.

Als we de C majeur drieklank op deze manier spelen, dan moeten we dat de C majeur drieklank in grondligging.

Eerste omkering

We kunnen de laagste noot (C) ook een octaaf hoger spelen en de E en de G laten waar ze zijn. We spelen dan nog steeds dezelfde noten (dus we hebben nog steeds een C majeur drieklank), alleen is de volgorde van de noten anders, de E is nu de laagste noot:

E    G    C    (zie figuur)

We noemen dit de 1^ste omkering van een C majeur drieklank.

Tweede omkering

Als we nu weer de laagste noot een octaaf omhoog bewegen (ditmaal de E), dan krijgen we de C majeur drieklank in 2^de omkering:

G    C    E    (zie figuur)

Als we nu weer de laagste noot een octaaf omhoog brengen (nu dus de G), dan is de grondtoon C weer de laagste noot en zijn we dus weer terug in de grondligging.

Met een drieklank kun je dus 3 verschillende omkeringen (of inversies) maken.

Je kunt deze omkeringen bij alle drieklanken toepassen, of het nou majeur-, mineur- of andere drieklanken zijn (bijvoorbeeld verminderde drieklanken (worden in een volgende les besproken)).

Hoe klinken de verschillende omkeringen van een C majeur drieklank?

In de volgende geluidsfragmenten kun je luisteren naar hoe de C majeur drieklank klinkt in de verschillende omkeringen.

C majeur drieklank (grondligging):

C majeur drieklank (1^ste omkering):

C majeur drieklank (2^de omkering):

Akkoord omkeringen van septiem akkoorden

We kunnen deze ‘truukjes’ natuurlijk ook toepassen bij de verschillende septiem akkoorden.

Ik neem een C dominant septiem akkoord als voorbeeld.

In de grondligging is dat:    C    E    G    Bes    (zie figuur)

De 1^ste omkering ontstaat door de grondtoon C met een octaaf te verhogen:

E    G    Bes    C    (zie figuur)

En zo gaan we op dezelfde manier door: dit is C dominant septiem in 2^de omkering:

G    Bes    C    E    (zie figuur)

En dit is C dominant septiem in 3^de omkering:

Bes    C    E    G    (zie figuur)

Als we nu de Bes  met een octaaf verhogen, dan wordt C (de grondtoon) weer de laagste noot en zijn we weer terug in grondligging.

Zoals je ziet, zijn er 4 verschillende omkeringen voor septiem akkoorden.

De omkeringen zoals hier getoond bij het C dominant septiem akkoord kunnen natuurlijk ook gemaakt worden bij elk ander septiem akkoord, majeur of mineur, enzoverder.

Hoe klinken de verschillende omkeringen van een C dominant septiem akkoord?

C dominant septiem akkoord (grondligging):

C dominant septiem akkoord (1^ste omkering):

C dominant septiem akkoord (2^de omkering):

C dominant septiem akkoord (3^de omkering):

Het duurt normaal gesproken wel eventjes voordat je akkoord-omkeringen goed in de vingers hebt. Het is daarom belangrijk hier veel mee aan de slag te gaan.

De onderstaande interactieve oefeningen zijn uitstekend om snel en op zeer efficiente manier akkoord-inversies te leren.

De oefeningen gaan van makkelijk tot moeilijk, doe ze daarom in de hieronder aangegeven volgorde.

Aanbevolen oefeningen

Drieklanken met omkeringen

Plaats de noten van een majeur drieklank op een pianoklavier (met omkeringen)

Plaats de noten van een mineur drieklank op een pianoklavier (met omkeringen)

Septiem akkoorden met omkeringen

Plaats de noten van een dominant septiem akkoord op een pianoklavier (met omkeringen)

Plaats de noten van een mineur septiem akkoord op een pianoklavier (met omkeringen)

Plaats de noten van een majeur septiem akkoord op een pianoklavier (met omkeringen)

Mix van alle septiem akkoorden

Plaats de noten van een mineur/dominant/majeur septiem akkoord op een pianoklavier (met omkeringen)

0

Mineur akkoorden

Je kunt deze les als een video bekijken (hieronder), maar je kunt deze les onder de video ook gewoon lezen.
Voor de interactieve oefeningen die bij deze les horen, scroll helemaal naar beneden op deze pagina.

Hoe worden mineur akkoorden gevormd ? De belangrijkste eigenschap van een mineur akkoord is de aanwezigheid van een kleine terts interval tussen de grondtoon en de 2^de noot van het mineur akkoord. Je kunt mineur drieklanken en ook mineur akkoorden met een septiem maken.

Wil je horen hoe de verschillende soorten akkoorden klinken, ga dan naar de les “Wat zijn akkoorden? Hoe klinken ze?”.

Mineur drieklanken

Een mineur drieklank wordt gevormd door de grondtoon (1^ste), 3^de en 5^de noot van de mineur toonladder te nemen.

Voorbeeld: de C mineur drieklank wordt gevormd door de grondtoon, 3^de en 5^de noot van de C mineur toonladder. De C natuurlijk mineur toonladder is natuurlijk bekend:

C    D    Es    F    Ges    As    B    C

De 1^ste, 3^de en 5^de noot zijn:

C    Es    G

De bovenstaande 3 noten vormen dus bij elkaar de C mineur drieklank.

Merk op dat het interval tussen de grondtoon C en de 2^de noot van het akkoord (Es) een kleine terts is. De noot Es zelf wordt dan ook de kleine terts genoemd (in de grondtoon C). In plaats van C mineur, wordt dit akkoord ook vaak C kleine terts genoemd, of simpelweg C klein.

Nog een paar voorbeelden:

• De A mineur drieklank. Laten we weer beginnen met de A mineur toonladder:

A    B    C    D    E    F    G    A

De 1ste, 3de en 5de noot uit de toonladder zijn: A, C en E

De A mineur drieklank is dus:

A    C    E

• De Es (Eb) mineur drieklank. De Es mineur toonladder is:

Es    F    Ges    As    Bes    Ces    Des    Es

De 1ste, 3de en 5de noot uit de toonladder zijn: Es, Ges en Bes

De Es mineur drieklank is dus:

Es    Ges    Bes

Notatie

Er zijn verschillende notaties voor de mineur drieklank:

• De grondtoon gevolgd door de letters “min”, bijvoorbeeld: Cmin
• Grondtoon plus de letter “m”, bijvoorbeeld: Cm
• De grondtoon gevolgd door het minus symbool , bijvoorbeeld: C-
• Door de grondtoon met een kleine letter te schrijven, bijvoorbeeld: c (deze laatste schrijfwijze wordt in Nederland gebruikt, niet in het engelstalige systeem!)

Opmerking: Misschien is het je opgevallen dat als je een majeur drieklank en een mineur drieklank met elkaar vergelijkt, er slechts één noot verschillend is, de andere 2 noten zijn exact dezelfde.

Kijk maar eens naar de drieklanken van C majeur en C mineur:

C majeur drieklank:     C     E     G

C mineur drieklank:     C    Es    G

In de mineur drieklank is de middelste noot een halve toon lager. In veel gevallen is het eenvoudiger om de mineur drieklank te vormen door van de majeur drieklank de grote terts met een halve toon te verlagen tot de kleine terts, in plaats van de 1^ste, 3^de en 5^de noot te nemen van de mineur toonladder.

Mineur septiem akkoorden

Net zoals bij majeur akkoorden met een toegevoegde septiem, kun je dit ook bij mineur akkoorden doen. Je kunt dus een mineur drieklank nemen en daar een groot of een klein septiem aan toevoegen.

Het toevoegen van een groot septiem aan een mineur drieklank resulteert in een akkoord dat voornamelijk in jazz wordt gebruikt. In andere genres wordt meestal alleen maar de kleine septiem aan een mineur drieklank toegevoegd, dus daar begin ik eerst mee.

Een mineur septiem akkoord ontstaat wanneer aan een mineur drieklank een klein septiem wordt toegevoegd.

Voor de bovenstaande drie mineur drieklanken levert dat dus de volgende mineur septiem akkoorden op:

• Het akkoord C mineur septiem bestaat uit de C mineur drieklank en de kleine septiem in de grondtoon C: de Bes.

De noten van C mineur septiem zijn dus:    C    Es    G    Bes

• Het akkoord A mineur septiem bestaat uit de A mineur drieklank en de kleine septiem in de grondtoon A: de G.

De noten van A mineur septiem zijn dus:  A    C    E    G

• Het akkoord Es mineur septiem bestaat uit de Es mineur drieklank en de kleine septiem in de grondtoon Es: de Des.

De noten van Es mineur septiem zijn dus:  Es    Ges    Bes    Des

De notatie van mineur septiem akkoorden is als volgt (bijvoorbeeld voor de grondtoon C):

• Cmin⁷
• Cm⁷
• C-⁷

Mineur majeur septiem akkoorden

Als we aan een mineur drieklank een groot septiem toevoegen, dan krijgen we een zogenaamd mineur majeur septiem akkoord.

Zoals ik hierboven al zei: dit akkoord wordt niet veel gebruikt (komt voornamelijk in jazz voor). Als je net met muziek (theorie) begint, dan zou ik deze akkoorden in eerste instantie gewoon overslaan.

Voorbeelden:

• Het C mineur majeur septiem akkoord onstaat door toevoeging van het groot septiem in de grondtoon C (de B) aan de C mineur drieklank. De noten zijn dus:

C    Es    G    B

• Het A mineur majeur septiem akkoord onstaat door toevoeging van het groot septiem in de grondtoon A (de Gis) aan de A mineur drieklank. De noten zijn dus:

A    C    E    Gis

• Het Es mineur majeur septiem akkoord onstaat door toevoeging van het groot septiem in de grondtoon Es (D) aan de Es mineur drieklank. De noten zijn dus:

Es    Ges    Bes    D

De notatie voor mineur majeur septiem akkoorden is als volgt (bijvoorbeeld voor de grondtoon C):

• CmΔ
• C-Δ

Opmerking: De naam “mineur majeur septiem” komt in het begin een beetje vreemd over: is het nu mineur of majeur? De “mineur” in de naam slaat op de kleine terts in het akkoord (dus bijvoorbeeld de Es in het C mineur akkoord). De “majeur” in de naam slaat op de grote septiem. In het Engels bijvoorbeeld zijn de termen “klein” en “groot” respectievelijk “minor” en “major”, zo is een groot septiem in het Engels een “major seventh”.

Alle andere mineur akkoorden

Met behulp van de hierboven gegeven informatie kun je nu zelf uitzoeken hoe alle mineur akkoorden (dus mineur drieklanken, mineur septiem akkoorden en eventueel ook mineur majeur septiem akkoorden) er in alle 12 grondtonen uitzien.

Begin eerst met alle drieklanken (je zou in de les over mineur toonladders kunnen kijken naar de toonladders en dan de 1^ste, 3^de en 5^de noot kunnen nemen, of direct de majeur drieklanken nemen in de les over majeur akkoorden en alleen de grote terts in een kleine terts veranderen).

Hierna hoef je alleen nog de kleine of grote septiem toe te voegen voor respectievelijk de mineur septiem akkoorden en de mineur majeur septiem akkoorden.

Als je klaar bent, kun je je antwoorden hieronder controleren.

Voor de volledigheid heb ik in de onderstaande tabellen voor de grondtonen met een zwarte toets-noot ook de akkoorden van de enharmonisch gelijke grondtoon opgenomen (ik heb dus bijvoorbeeld niet alleen maar het Es mineur septiem akkoord genoteerd, maar ook het Dis mineur septiem akkoord).

Mineur drieklanken

De volgende tabel is niet in de volgorde van de kwintencirkel. Eerst komen de grondtonen met een witte toets, daarna de grondtonen met een zwarte toets.

Akkoord	Noten in het akkoord (Nederlands)	Noten in het akkoord (engelstalig)
Cm	C Es G	C Eb G
Dm	D F A	D F A
Em	E G B	E G B
Fm	F As C	F Ab C
Gm	G Bes D	G Bb D
Am	A C E	A C E
Bm	B D Fis	B D F#
C#m Dbm	Cis E Gis Des Fes As	C# E G# Db Fb Ab
D#m Ebm	Dis Fis Ais Es Ges Bes	D# F# A# Eb Gb Bb
F#m Gbm	Fis A Cis Ges Beses Des	F# A C# Gb Bbb Db
G#m Abm	Gis B Dis As Ces Es	G# B D# Ab Cb Eb
A#m Bbm	Ais Cis Eis Bes Des F	A# C# E# Bb Db F

Mineur septiem akkoorden

De volgende tabel is niet in de volgorde van de kwintencirkel. Eerst komen de grondtonen met een witte toets, daarna de grondtonen met een zwarte toets.

Akkoord	Noten in het akkoord (Nederlands)	Noten in het akkoord (engelstalig)
Cm7	C Es G Bes	C Eb G Bb
Dm7	D F A C	D F A C
Em7	E G B D	E G B D
Fm7	F As C Es	F Ab C Eb
Gm7	G Bes D F	G Bb D F
Am7	A C E G	A C E G
Bm7	B D Fis A	B D F# A
C#m7 Dbm7	Cis E Gis B Des Fes As Ces	C# E G# B Db Fb Ab Cb
D#m7 Ebm7	Dis Fis Ais Cis Es Ges Bes Des	D# F# A# C# Eb Gb Bb Db
F#m7 Gbm7	Fis A Cis E Ges Beses Des Fes	F# A C# E Gb Bbb Db Fb
G#m7 Abm7	Gis B Dis Fis As Ces Es Ges	G# B D# F# Ab Cb Eb Gb
A#m7 Bbm7	Ais Cis Eis Gis Bes Des F As	A# C# E# G# Bb Db F Ab

Mineur majeur septiem akkoorden

De volgende tabel is niet in de volgorde van de kwintencirkel. Eerst komen de grondtonen met een witte toets, daarna de grondtonen met een zwarte toets.

Akkoord	Noten in het akkoord (Nederlands)	Noten in het akkoord (engelstalig)
CmΔ	C Es G B	C Eb G B
DmΔ	D F A Cis	D F A C#
EmΔ	E G B Dis	E G B D#
FmΔ	F As C E	F Ab C E
GmΔ	G Bes D Fis	G Bb D F#
AmΔ	A C E Gis	A C E G#
BmΔ	B D Fis Ais	B D F# A#
C#mΔ DbmΔ	Cis E Gis Bis Des Fes As C	C# E G# B# Db Fb Ab C
D#mΔ EbmΔ	Dis Fis Ais Cisis Es Ges Bes D	D# F# A# C## Eb Gb Bb D
F#mΔ GbmΔ	Fis A Cis Eis Ges Beses Des F	F# A C# E# Gb Bbb Db F
G#mΔ AbmΔ	Gis B Dis Fisis As Ces Es G	G# B D# F## Ab Cb Eb G
A#mΔ BbmΔ	Ais Cis Eis Gisis Bes Des F A	A# C# E# G## Bb Db F A

Het is heel belangrijk om snel de noten bij een akkoord te kennen zodat je als je muziek speelt meteen het juiste akkoord kunt spelen zonder na te hoeven denken. Daarom moet je goed en veel oefenen. De interactieve oefeningen die hieronder staan aangegeven, zijn uitstekend om snel en op een efficiente manier de hierboven geleerde akkoorden te oefenen.

Aanbevolen oefeningen

Mineur drieklanken

Plaats de noten van een mineur drieklank op een pianoklavier

Mineur septiem akkoorden

Plaats de noten van een mineur septiem akkoord op een pianoklavier

Mix van mineur en majeur akkoorden

Het is ook goed eens alle akkoorden tot nu toe geleerd door elkaar te oefenen (dus ook met majeur-akkoorden):

Plaats de noten van een mineur/dominant/majeur septiem akkoord op een pianoklavier

0

Majeur akkoorden

Je kunt deze les als een video bekijken (hieronder), maar je kunt deze les onder de video ook gewoon lezen.
Voor de interactieve oefeningen die bij deze les horen, scroll helemaal naar beneden op deze pagina.

Hoe worden majeur akkoorden gevormd ? De belangrijkste eigenschap van een majeur akkoord is de aanwezigheid van een grote terts interval tussen de grondtoon en de 2^de noot van het majeur akkoord. Je kunt majeur drieklanken en ook majeur akkoorden met een septiem maken.

Wil je horen hoe de verschillende soorten akkoorden klinken, ga dan naar de les “Wat zijn akkoorden? Hoe klinken ze?”.

Majeur drieklanken

Een majeur drieklank wordt gevormd door de grondtoon (1^ste), 3^de en 5^de noot van de majeur toonladder te nemen.

Voorbeeld: de C majeur drieklank wordt gevormd door de grondtoon, 3^de en 5^de noot van de C majeur toonladder. De C majeur toonladder is natuurlijk bekend:

C    D    E    F    G    A    B    C

De 1^ste, 3^de en 5^de noot zijn:

C    E    G

De bovenstaande 3 noten vormen dus bij elkaar de C majeur drieklank.

Merk op dat het interval tussen de grondtoon C en de 2^de noot van het akkoord (E) een grote terts is. De noot E zelf wordt dan ook de grote terts genoemd (in de grondtoon C). In plaats van C majeur, wordt dit akkoord ook vaak C grote terts genoemd, of simpelweg C groot.

Nog een paar voorbeelden:

• De A majeur drieklank. Laten we weer beginnen met de A majeur toonladder:

A    B    Cis    D    E    Fis    Gis    A

De 1ste, 3de en 5de noot uit de toonladder zijn: A, Cis en E

De A majeur drieklank is dus:

A    Cis    E

• De Es (Eb) majeur drieklank. De Es majeur toonladder is:

Es    F    G    As    Bes    C    D    Es

De 1ste, 3de en 5de noot uit de toonladder zijn: Es, G en Bes

De Es majeur drieklank is dus:

Es    G    Bes

Wat betreft de notatie van majeur drieklanken: meestal wordt volstaan met de vermelding van simpelweg de grondtoon, dus de C majeur drieklank wordt gewoon aangeduid met de letter C.

De context moet dan uitwijzen of we met de noot C hebben te maken, of met het akkoord (drieklank) C majeur.

Majeur septiem akkoorden

Majeur septiem akkoorden ontstaan wanneer je aan een majeur drieklank ook nog een 4^de noot toevoegt: de 7^de noot van de majeur toonladder.

In de toonladder van C majeur is dat een B. Het C majeur septiem akkoord bestaat dus uit de noten:

C    E    G    B

Merk op dat het interval van de grondtoon C tot de 7^de noot in de toonladder een grote septiem is.

Er zijn verschillende notaties voor een majeur septiem akkoord. Zo kan een C majeur septiem akkoord op de volgende manieren worden genoteerd:

• CΔ
• Cmaj⁷
• CM⁷

Nog 2 voorbeelden:

• Het A majeur septiem akkoord.

De 7^de noot in de A majeur toonladder is Gis. Voeg deze toe aan de A majeur drieklank (zie hierboven). De noten voor het A majeur septiem akkoord zijn dus:

A    Cis    E    Gis

• Het Es (Eb) majeur septiem akkoord.

De 7^de noot in de Es majeur toonladder is D. Voeg deze toe aan de Es majeur drieklank (zie hierboven). De noten voor het Es majeur septiem akkoord zijn dus:

Es    G    Bes    D

Dominant septiem akkoorden

In plaats van een groot septiem (7^de noot van de majeur toonladder) aan de majeur drieklank toe te voegen, kunnen we ook een klein septiem toevoegen (de groot septiem is de noot die een interval van een groot septiem met de grondtoon maakt). In de grondtoon C is dat de noot Bes (Bb).

Als we deze noot aan de C majeur drieklank toevoegen, dan krijg je:

C    E    G    Bes

Dit wordt het C dominant septiem akkoord genoemd. Het C dominant septiem akkoord wordt genoteerd als:

C⁷

Twee andere voorbeelden:

• Het A dominant septiem akkoord. De 7^de noot in de A majeur toonladder is Gis. Verlagen we deze met een halve toon, dan krijgen we de kleine septiem, de G. Voegen we deze toe aan een A majeur drieklank, dan krijgen we het A dominant septiem akkoord.

A dominant septiem bestaat dus uit de noten:

A    Cis    E    G

• Het Es (Eb) dominant septiem akkoord.

De 7^de noot in de Es majeur toonladder is D. Verlagen we deze met een halve toon, dan krijgen we de kleine septiem, de Des. Voegen we deze toe aan een Es majeur drieklank, dan krijgen we het Es dominant septiem akkoord.

Es dominant septiem bestaat dus uit de noten:

Es    G    Bes    Des

Alle andere majeur akkoorden

Met de informatie in deze les kun je nu de majeur drieklanken en septiem akkoorden vinden in alle grondtonen (dus majeur drieklank, majeur septiem en dominant septiem).

Dus nogmaals, je vindt een majeur septiem akkoord door de majeur septiem (7^de noot van de majeur toonladder) aan een majeur drieklank toe te voegen.

En je vindt een dominant septiem akkoord door de klein septiem toe te voegen aan een majeur drieklank.

Als je je de majeur toonladders niet meer herinnert, kijk dan even terug in de les over majeur toonladders.

Als je klaar bent, kun je hieronder je antwoorden nagaan.

Voor de volledigheid heb ik in de onderstaande tabellen voor de grondtonen met een zwarte toets-noot ook de akkoorden van de enharmonisch gelijke grondtoon opgenomen (ik heb dus bijvoorbeeld niet alleen maar het As majeur septiem akkoord genoteerd, maar ook het Gis majeur septiem akkoord).

Majeur drieklanken

De volgende tabel is niet in de volgorde van de kwintencirkel. Eerst komen de grondtonen met een witte toets, daarna de grondtonen met een zwarte toets.

Drieklank	Noten in het akkoord (Nederlands)	Noten in het akkoord (engelstalig)	Aantal kruizen/mollen in de toonladder
C	C E G	C E G	0
D	D Fis A	D F# A	2 kruizen
E	E Gis B	E G# B	4 kruizen
F	F A C	F A C	1 mol
G	G B D	G B D	1 kruis
A	A Cis E	A C# E	3 kruizen
B	B Dis Fis	B D# F#	5 kruizen
Cis (C#) Des (Db)	Cis Eis Gis Des F As	C# E# G# Db F Ab	7 kruizen 5 mollen
Dis (D#) Es (Eb)	Dis Fisis Ais Es G Bes	D# F## A# Eb G Bb	9 kruizen 3 mollen
Fis (F#) Ges (Gb)	Fis Ais Cis Ges Bes Des	F# A# C# Gb Bb Db	6 kruizen 6 mollen
Gis (G#) As (Ab)	Gis Bis Dis As C Es	G# B# D# Ab C Eb	8 kruizen 4 mollen
Ais (A#) Bes (Bb)	Ais Cisis Eis Bes D F	A# C## E# Bb D F	10 kruizen 2 mollen

Majeur septiem akkoorden

De volgende tabel is niet in de volgorde van de kwintencirkel. Eerst komen de grondtonen met een witte toets, daarna de grondtonen met een zwarte toets.

Akkoord	Noten in het akkoord (Nederlands)	Noten in het akkoord (engelstalig)	Aantal kruizen/mollen in de toonladder
CΔ	C E G B	C E G B	0
DΔ	D Fis A Cis	D F# A C#	2 kruizen
EΔ	E Gis B Dis	E G# B D#	4 kruizen
FΔ	F A C E	F A C E	1 mol
GΔ	G B D Fis	G B D F#	1 kruis
AΔ	A Cis E Gis	A C# E G#	3 kruizen
BΔ	B Dis Fis Ais	B D# F# A#	5 kruizen
C#Δ DbΔ	Cis Eis Gis Bis Des F As C	C# E# G# B# Db F As C	7 kruizen 5 mollen
D#Δ EbΔ	Dis Fisis Ais Cisis Es G Bes D	D# F## A# C## Eb G Bb D	9 kruizen 3 mollen
F#Δ GbΔ	Fis Ais Cis Eis Ges Bes Des F	F# A# C# E# Gb Bb Db F	6 kruizen 6 mollen
G#Δ AbΔ	Gis Bis Dis Fisis As C Es G	G# B# D# F## Ab C Eb G	8 kruizen 4 mollen
A#Δ BbΔ	Ais Cisis Eis Gisis Bes D F A	A# C## E# G## Bb D F A	10 kruizen 2 mollen

Dominant septiem akkoorden

De volgende tabel is niet in de volgorde van de kwintencirkel. Eerst komen de grondtonen met een witte toets, daarna de grondtonen met een zwarte toets.

Akkoord	Noten in het akkoord (Nederlands)	Noten in het akkoord (engelstalig)	Aantal kruizen/mollen in de toonladder
C7	C E G Bes	C E G Bb	0
D7	D Fis A C	D F# A C	2 kruizen
E7	E Gis B D	E G# B D	4 kruizen
F7	F A C Es	F A C Eb	1 mol
G7	G B D F	G B D F	1 kruis
A7	A Cis E G	A C# E G	3 kruizen
B7	B Dis Fis A	B D# F# A	5 kruizen
C#7 Db7	Cis Eis Gis B Des F As Ces	C# E# G# B Db F Ab Cb	7 kruizen 5 mollen
D#7 Eb7	Dis Fisis Ais Cis Es G Bes Des	D# F## A# C# Eb G Bb Db	9 kruizen 3 mollen
F#7 Gb7	Fis Ais Cis E Ges Bes Des Fes	F# A# C# E Gb Bb Db Fb	6 kruizen 6 mollen
G#7 Ab7	Gis Bis Dis Fis As C Es Ges	G# B# D# F# Ab C Eb Gb	8 kruizen 4 mollen
A#7 Bb7	Ais Cisis Eis Gis Bes D F As	A# C## E# G# Bb D F Ab	10 kruizen 2 mollen

Het is heel belangrijk om snel de noten bij een akkoord te kennen zodat je als je muziek speelt meteen het juiste akkoord kunt spelen zonder na te hoeven denken. Daarom moet je goed en veel oefenen. De interactieve oefeningen die hieronder staan aangegeven, zijn uitstekend om snel en op een efficiente manier de hierboven geleerde akkoorden te oefenen.

Aanbevolen oefeningen

Majeur drieklanken

Plaats de noten van een majeur drieklank op een pianoklavier

Dominant septiem akkoorden

Plaats de noten van een dominant septiem akkoord op een pianoklavier

Majeur septiem akkoorden

Plaats de noten van een majeur septiem akkoord op een pianoklavier

0

Wat zijn akkoorden ? Hoe klinken ze ?

Wat zijn akkoorden?

Je kunt deze les als een video bekijken (hieronder), maar je kunt deze les onder de video ook gewoon lezen.

Een akkoord is een groepje noten (meestal 3 of meer) die tegelijkertijd of vlak achter elkaar gespeeld worden.

Als in een muziekstuk verschillende akkoorden na elkaar  voorkomen, spreken we van een akkoordprogressie (of akkoordenreeks), zoals bijvoorbeeld in een blues-akkoordprogressie.

Verschillende soorten akkoorden

Hieronder vind je een korte beschrijving van de meest voorkomende soorten akkoorden in westerse muziek.

Wil je een meer gedetailleerde beschrijving van de verschillende akkoordsoorten, kijk dan naar de lessen over majeur-, mineur– en verminderde– akkoorden.

Drieklanken

Een speciaal soort akkoord dat vaak in westerse muziek voorkomt is een drieklank (triad in het Engels).

De naam drieklank zegt het al: een drieklank is een akkoord dat bestaat uit drie verschillende noten.

Deze noten bestaan gewoonlijk uit de grondtoon, de 3^de noot en de 5^de noot van een bepaalde toonladder. Deze toonladder kan mineur, majeur of een andere soort toonladder zijn.

Septiemakkoorden

Een septiemakkoord bestaat in zijn meest elementaire vorm uit 4 noten (maar kan dus ook uit meer noten bestaan): de grondtoon, de 3^de noot, 5^de noot en 7^de noot van een toonladder (majeur, mineur, …). Je kunt een septiemakkoord dus zien als een drieklank met een toegevoegde 7^de noot (septiem).

Deze toegevoegde septiem kan een groot septiem, een klein septiem, of een verminderd septiem zijn.

Hoe klinken de verschillende soorten akkoorden?

Voordat we in de volgende lessen dieper ingaan op hoe precies een akkoord wordt opgebouwd, is het belangrijk je een idee te geven hoe de verschillende akkoordsoorten klinken. Je kunt hieronder naar de geluidsfragmenten van de verschillende akkoordsoorten luisteren.

De grondtoon in de geluidsfragmenten is telkens C. Zo kun je de verschillende akkoordsoorten goed met elkaar vergelijken.

Drieklanken

• C majeur drieklank. Notatie: C akkoord of C drieklank, maar meestal gewoon simpelweg: C

• C mineur drieklank. Notatie: Cmin or Cm of C-, of wordt soms aangeduid met de kleine letter c

• C verminderde drieklank. Notatie: Cdim of Cº

• C overmatige drieklank. Notatie: C+

Septiemakkoorden

• C dominant septiem akkoord. Notatie: C⁷

• C majeur septiem akkoord. Notatie: Cmaj⁷ of CM⁷ of CΔ⁷

• C mineur septiem akkoord. Notatie: Cmin⁷ of Cm⁷ of C-⁷

• C mineur majeur septiem akkoord. Notatie: C-Δ⁷

• C verminderd septiem akkoord. Notatie: Cº⁷ of Cº of Cdim⁷

• C halfverminderd septiem akkoord. Notatie: Cm^7b5 of C^Ø

Luister goed naar de verschillen tussen de hierboven genoemde akkoordsoorten. Bijvoorbeeld, luister eerst naar het verschil tussen majeur, mineur, verminderde en overmatige drieklanken om een idee te krijgen van hun klank. Luister daarna naar wat de toegevoegde septiem doet met de klank door:

• Een majeur drieklank te vergelijken met een dominant septiem akkoord en met een majeur septiem akkoord (dus vergelijk C, C⁷ en CΔ⁷ met elkaar)
• Een mineur drieklank te vergelijken met een mineur septiem akkoord en met een mineur majeur septiem akkoord (dus vergelijk Cm, Cm⁷ en C-Δ⁷ met elkaar)